Gentlemani zawsze przywiązywali wielką wagę do przeszłości swojej rodziny i nazwiska, a w szerokim kontekście do historii swojego kraju i narodu. Choć byli otwarci na świat, byli też prawdziwymi patriotami i nie wstydzili się tego okazać. A jak jest z nami? Czy znamy chociaż dobrze naszą flagę?

Flaga Polski przed domem

Niestety nasza historia sprawiła, że symbole narodowe nie są dla nas już tak ważne jak kiedyś. Hymn, godło i flaga Polski to dla wielu osób tylko formalne znaki, bez większego ładunku emocjonalnego. Szkoda, gdyż te elementy spajają nas i pomagają budować poczucie wspólnoty wśród Polaków. Co więcej są to symbole, które pozwalają w pozytywny sposób manifestować swój patriotyzm, dumę ze swojego kraju i przeszłości, a także chęć tworzenia dobrego wizerunku poza granicami.

Pewnie wielu z Was z podziwem obserwowało takie manifestowanie patriotyzmu w różnych krajach Europy czy w Stanach Zjednoczonych. Miło by było zobaczyć taki entuzjazm w naszym kraju. Zacząć można na przykład od zdobycia podstawowej wiedzy. Do wyboru macie film oraz artykuł.

Herb Piastów, il. Bastianow (CC BY-SA 2.5)

Herb Piastów, il. Bastianow (CC BY-SA 2.5)

Po co wywieszać flagę?

Już od średniowiecza proporce, chorągwie, a później flagi były symbolami określającymi dane grupy ludzi. Z czasem, gdy wzrosła świadomość wspólnoty narodowej, wytworzył się również symbol całego narodu. Polacy bardzo chętnie z niego korzystali w czasach zaborów, powstań oraz po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. W międzywojniu swoją dumę narodową manifestowano zwłaszcza 3 maja oraz 11 listopada. Nie trudno się domyśleć co wydarzyło się po II wojnie światowej, gdy władze komunistyczne postanowiły zatrzeć pamięć o szlacheckiej przeszłości Polaków.

Przez ponad 40 lat wywieszanie flagi w dni niezgodne z ustawą było przestępstwem. Trzeba było nie lada odwagi by udekorować swój dom na biało czerwono w Święto Konstytucji czy Święto Niepodległości. W okresie PRL-u flaga z narodowej, symbolizującej jedność narodu, stała się państwową, służącą jedynie manifestowaniu interesów władzy. Dziś ten przepis już nie funkcjonuje, ale wydaje się, że nasz związek emocjonalny z flagą biało czerwoną nie jest już taki sam jak kiedyś.

Flaga może nam natomiast służyć do podkreślania naszego stosunku do kraju, a zwłaszcza jego przeszłości. Przyjęło się bowiem, że wywieszamy ją w ważne święta i rocznice związane z historią Polski. Z jednej strony zatem jest to dobry punkt wyjścia do nauki dziejów naszego kraju i przypominaniu o istotnych wydarzeniach innym. Z drugiej natomiast jest to świetny, pozytywny i kulturalny sposób manifestowania swoich poglądów politycznych.

Należy tu podkreślić jeszcze jedną rzecz. Powyżej używam określenia „flaga narodowa” a nie „państwowa”, jak to zazwyczaj się pisze. Robię tak, żeby zaznaczyć, że flaga to nasza wspólna własność, niezależnie od rządzącej aktualnie opcji politycznej. Nie popełniajmy błędu obrażania się na flagę czy Polskę w ogóle tylko dlatego, że nie podobają się nam aktualne rządy. Manifestowanie patriotyzmu i dumy z Polski, to nie to samo co manifestowanie poparcia dla władzy.

<<Zobacz też: Jakim patriotą być?>>

Wywieszanie flagi

Kiedy wywieszać flagę?

W PRL-u można było wywieszać flagę tylko w ustalone dni. Przepis ten co prawda widniał w polskim prawie do 2004 roku, ale z tego co mi wiadomo nie był stosowany po transformacji. Od 2004 mamy oficjalną, pełną swobodę w korzystaniu z flagi w celu honorowania ważnych okazji.

W zawiązku z tym każdy z nas ma prawo określić, które wydarzenia są warte wywieszenia flagi. Nie muszą to być tylko święta narodowe. Tutaj przydaje się wiedza historyczna, gdyż nic nie stoi na przeszkodzie by uczcić wydarzenia ze średniowiecza, renesansu czy oświecenia. Okazje od koronacji Bolesława Chrobrego, przez bitwę pod Grunwaldem po wybuch Powstania Kościuszkowskiego to tylko przykłady. Warto sobie choć przejrzeć historię Polski w poszukiwaniu ważnych dla nas dat i stworzyć sobie ich listę. Bardziej leniwi znajdą wiele takich list w Internecie.

Jeśli takie daty już macie, możecie śmiało podawać je w komentarzach. Mogą kogoś zainspirować.

<<Zobacz też: Hierarchia wartości mężczyzny z klasą>>

Jak powinna wyglądać flaga?

Jeśli udało mi się Was przekonać, że warto wywieszać flagę, czas rozejrzeć się za nią. W pierwszej kolejności należałoby odpowiedzieć sobie na pytanie: jakie ma mieć kolory? Odpowiedź: biały i czerwony, jest zdecydowanie za prosta.

Biel i czerwień stały się kolorami naszych monarchów jeszcze za Piastów. Biel może symbolizować czystość (w heraldyce to kolor srebrny). Czerwień natomiast może symbolizować ogień i krew, a także waleczność i odwagę. Kolory te wzięły się z godła: srebrnego orła na czerwonym tle. Na fladze zaś, zgodnie z zasadami heraldyki, górny pas ma kolor orła – biały, a dolny kolor tarczy herbowej, czyli czerwony.

Pierwsze świadectwa masowego wykorzystania dwukolorowych strojów, proporców, wstęg i kokard pochodzą z obchodów I rocznicy ustanowienia Konstytucji 3 Maja (1792), a pierwsze urzędowe zatwierdzenie tych kolorów jako symbolu Polski nastąpiło 7 II 1831 roku (konkurencyjne były jeszcze opcje: biała oraz biało-czerwono-niebieska/granatowa). Jednak ani biel, ani czerwień nie były tu stosowane w idealnej formie.

Biel we fladze nie miała być śnieżnobiała, lecz srebrnobiała, czyli nieco szarawa. W 1980 określono wytyczne do powstania tego koloru i na monitorach prezentuje się on tak:

Kolor biały na fladze Polski

Na ciemniejszym tle wyglądałby na bardziej biały.

Natomiast wersja czerwieni zawsze była sporna. Miał to być pierwotnie karmazyn. W 1927 zmieniono go jednak na cynober. W 1980 roku zbliżono go natomiast ponownie do karmazynu i prezentuje się on tak:

Czerwień na polskiej fladze

Cała flaga zgodnie z ustawą z 1980 roku:

Flaga Polski

Ważne są również proporcje flagi. Dwa, identycznego rozmiaru pasy powinny tworzyć całość o proporcjach 5:8. Przykładowa flaga miałaby rozmiar 10 cm x 16 cm, z czego każdy z pasów miałby wysokość 5 cm i szerokość 16 cm.

Polska flaga z godłemNa koniec tej części pozostaje odpowiedzieć na pytanie czym jest flaga z godłem? Czy jest ona równoważna tej bez godła, czy może pełni inną funkcję? I tutaj należy sięgnąć do historii. W 20-leciu międzywojennym, gdy Polska wprowadziła swoją biało-czerwoną flagę na arenę międzynarodową okazało się, że w marynistyce używa się już identycznej flagi jako znaku „H” oznaczającego „mam pilota na statku”. Z tego powodu należało na bandery wprowadzić flagę nieco inną i umieszczono na niej godło. Z czasem użycie tego rodzaju flag zostało rozszerzone na zagraniczne placówki dyplomatyczne i instytucje państwowe. Nie jest to natomiast oficjalna flaga, którą powinniśmy się posługiwać.

Na fladze nie można też umieszczać żadnych napisów ani znaków.

Zasady wywieszania flagi

  • Flagę powinniśmy wywieszać w reprezentacyjnych miejscach.
  • Musi być czysta i zadbana. Pozostawienie na widoku flagi brudnej i podartej może być uznane za jej znieważanie.
  • Flagę wywiesza się na dzień, a na noc chowa. Nocą można ją pozostawić na widoku tylko, gdy jest dobrze oświetlona.
  • Nie wywiesza się flagi w dni wietrzne, ani deszczowe.
  • Flaga nie może dotykać podłoża, nad którym wisi. Należy dobrze dobrać jej rozmiar do kija czy masztu.
  • W Polsce polska flaga ma pierwszeństwo przed wszystkimi innymi flagami.
  • Uprzywilejowana jest lewa strona (z perspektywy obserwatora), a w przypadku trzech flag środek.

<<Zobacz też: Jesteś ambasadorem swojego kraju – 10 prostych zasad>>

Flaga Polski przed domem

Znieważenie flagi

Na koniec zostawiłem kwestie znieważania flagi. Jest to sprawa sporna, gdyż są kraje, w których nawet jej spalenie tolerowane jest w ramach wolności słowa. Niemniej nie w Polsce. Powinniśmy ją wszyscy szanować z uwagi na wartość, jaką jest dla sporej grupy Polaków i przepisy określające konkretne kary za znieważenie flagi nie powinny być tutaj istotne. Pamiętajmy więc by nie używać jej do zabaw ani błahych celów.

Na Święto Niepodległości

Na koniec życzę Wam miłych i radosnych obchodów Święta Niepodległości. Wolnych od zadym, krzyków, skandowania haseł, nienawiści i medialnej szopki. Niech wzorem będzie choćby Poznań, w którym co roku rodzinnie można bawić się w samym centrum miasta, zajadając rogale Marcińskie i inne smakołyki.

Będzie mi miło, jeśli podzielicie się w komentarzach swoimi opiniami o fladze, jej wywieszaniu i obchodach ważnych dla kraju świąt.

Zainteresowanym polecam też artykuł o historii polskiej flagi w serwisie Nowa Historia [link].

Źródło:
T. Orłowski, Protokół dyplomatyczny. Ceremoniał i etykieta, Warszawa 2005.