Co jest najważniejszą rzeczą, jaką posiada gentleman? Zasady! Tak przynajmniej twierdzi Adam Granville, autor książki Gentleman. Mam zasady. W końcu w naszych czasach jest możliwe, żeby „prości ludzie” swoim majątkiem dorównali tym dobrze urodzonym, albo żeby ci ostatni zubożeli do niższego poziomu. Wówczas to właśnie trzymanie się wieloletnich zasad, pozwoli odróżnić się szlachetnym od „proletów”, jak nazywa ich autor.

Książkę tę trudno zaklasyfikować. Na pierwszy rzut oka wygląda jak podręcznik savoir-vivre’u dla mężczyzn, którzy chcieliby nawiązywać do ginącego już gatunku gentlemanów. Przy bliższych oględzinach okazuje się jednak, że mniej tu rad z zakresu dobrego wychowania niż szczegółowych informacji dotyczących przedmiotów z otoczenia ludzi z elit i ich życia towarzyskiego. Ilość danych zbliża tę książkę do encyklopedii.

Wydana przez wydawnictwo Bosz publikacja jest ogromna. Liczy sobie powyżej trzystu grubych, kredowych stron, w rozmiarze prawie A4. Opakowana w solidną oprawę książka prezentuje się iście imponująco. Osobiście, spodziewałem się, że będzie przepełniona pięknymi ilustracjami przedstawiającymi klasyczną modę męską oraz gadżety, bez których rasowy gentleman się obyć nie może, ale nie! Faktycznie większość stanowi treść i to dość solidnie przygotowana.

Jeśli jednak spodziewasz się, że znajdziesz w niej informacje typowe dla podręczników dobrego wychowania, możesz być zawiedziony. Książka ta wiele spraw zwyczajnie pomija, jest bowiem kierowana do ludzi którzy powinni podstawowe zasady już znać. Omawia natomiast szczegóły na temat szycia odzieży na miarę, doboru biżuterii, perfum i cygar, a nawet organizacji służby i ochrony we własnej rezydencji.

Z pracy tej dowiemy się zatem jak się zabrać za szycie ubrania u krawca i butów u szewca. Gentleman, według autora, nie nosi bowiem rzeczy kupionych w sklepie. Poznamy sekrety doboru kamieni szlachetnych do męskiej biżuterii i zasady jej noszenia. Rozwiane zostaną wątpliwości na temat posługiwania się herbami. Jest też rozdział poświęcony zasadom postępowania honorowego – dzisiaj! Znalazło się również miejsce dla biletów wizytowych w starym stylu. Wiele informacji dotyczy natomiast spraw, które obowiązują osoby kontrolujące służbę w rezydencji, zwłaszcza w kwestii przygotowywania przyjęć. Osobista ochrona omówiona jest w osobnym rozdziale.

Pióro autora jest lekkie i momentami dowcipne, więc publikację czyta się łatwo. Częste anegdotki i dygresje urozmaicają tekst. Mnie rozbawiła na przykład informacja o ułanach, którzy musieli na nocne randki nosić ze sobą haki do wciągania oficerek, bo tak jak ściąganie ich było trudne, to ponowne zakładanie prawie niemożliwe bez pomocy. Humor Granville’a dobrze ilustruje fragment, w którym opisuje on palarnię w rezydencji jako męski azyl podczas towarzyskich spotkań w szerszym gronie. Żeby mogli się do niej udać również niepalący mężczyźni, proponuje by trzymać w niej jakąś męską kolekcję, typu modeli czołgów. Dodatkową zaletą tej metody jest to, że na zaproszenie do obejrzenia zbioru nie odpowie żadna dama.

Fakt, że książka ta zbliża się ilością informacji do encyklopedii sprawia, że momentami czytelnik zastanawia się co w ogóle czyta. Szczegółowość danych dotyczących krawiectwa czy szewstwa może nużyć, ale czasem trafia się na opisy całkiem zaskakujące: „Kwasowość wody mierzona w skali pH ma pewien wpływ na wrażenia smakowe. Woda mająca pH 5-6,5 ma smak kwaskowaty, woda w przedziale 6,7-7,3 ma smak neutralny, w przedziale 7,3-7,8 lekko słodkawy, a powyżej 7,8 smak gorzko-mydlany. Są to oczywiście bardzo subtelne odcienie smakowe, na granicy wyczuwalności”. Niemniej kto wie, czy kiedyś taka informacja się nie przyda, więc czemu nie?

Podsumowując, z wieloma fragmentami tej książki trudno się utożsamiać, zwłaszcza jeśli nie ma się herbu, rezydencji i nie zamawia ubrań szytych na miarę. Niekiedy wydaje się zbyt snobistyczna. Dla przykładu, poza konkretnymi wyjątkami, gentleman nie może pić piwa! Wielką zaletą tej pracy jest natomiast jej polskie zakorzenienie. Adam Granville to bowiem pseudonim, a autorem jest Polak. W książce pojawiają się zatem polskie przykłady osób godnych naśladowania.

Wiedząc czego można się spodziewać po Gentlemanie, nie powinniśmy się zawieść. Książka ta jest na pewno dobrym wyborem dla osób lubiących dbać o szczegóły własnego wizerunku. Jest to też doskonały pomysł na prezent dla niejednego mężczyzny. Solidne przygotowanie od strony merytorycznej i wizualnej sprawia, że po zakupie publikacja ta wywalczy sobie reprezentacyjne miejsce na regale.

Książkę udostępniło do recenzji Wydawnictwo Bosz.

Adam Granville, Gentleman. Mam zasady, Bosz, Warszawa 2011.