Doświadczenia większości szpiegów było dalekie od filmowych kreacji z agentem 007. Byli jednak tacy, którzy słynęli z brawurowych działań, otaczania się pięknymi kobietami i życiem w luksusie. Należał do nich Serb Duško Popov pracujący jednocześnie dla niemieckiej Abwehry i brytyjskiego MI5. Popularność zawdzięcza nie tylko wielkim zasługom dla Imperium Brytyjskiego, lecz także Ianowi Flamingowi, który stworzył postać Jamesa Bonda między innymi na jego podobieństwo.

Duško Popov ze swoją pierwszą żoną - źr. thetimes.co.uk

Duško Popov ze swoją pierwszą żoną – źr. thetimes.co.uk

Jak się zostaje tajnym agentem

Dusko Popov urodził się w zamożnej serbskiej rodzinie w 1912 roku, w Titel na Austro-Węgrzech (obecnie Serbia). Z uwagi na otoczenie dobrze znał język niemiecki i miał wielu niemieckich przyjaciół. Niemniej, od czasu nieprzyjemnych doświadczeniach z okresu studiów, skrycie nienawidził nazistów.

Duško Popov - źr. librarything.com

Duško Popov – źr. librarything.com

W 1940 roku jego dawny przyjaciel z uczelni, pracujący obecnie dla Abwehry Johann Jebsen, zaproponował mu pracę na rzecz wywiadu niemieckiego. Popov nie zamierzał skorzystać z oferty, ale przewidział, że ta sytuacja może być korzystna dla kogoś innego. Nie zwlekając poinformował o tej propozycji oficera ambasady brytyjskiej w Belgradzie. Ten zaproponował mu służbę dla Jej Królewskiej Mości jako podwójny agent i polecił podjąć współpracę z Abwehrą. Od Niemców Popov otrzymał kryptonim „Ivan” a od Brytyjczyków „Skoot” (dopiero później „Tricycle”). Jego służba trwała niemal przez całą wojnę, od 1940 do 1944 roku.

Tajne działania i technologie

Brytyjczycy postanowili wykorzystać Popova do zwodzenia wywiadu niemieckiego, przy okazji otrzymując ważne informacje na temat zainteresowań wroga. Jako agent „Ivan”, mieszkał w Londynie i przesyłał Niemcom tajne, zaszyfrowane wiadomości przekonując ich, że to istotne dane na temat brytyjskiej armii. W rzeczywistości były to specjalnie spreparowane przez MI5 przekazy.

Urządzenie do tworzenia mikrokropek - źr. CIA

Urządzenie do tworzenia mikrokropek – źr. CIA

Kontaktował się ze swoimi mocodawcami na spotkaniach (z MI5 w Londynie, z Abwehrą w Lizbonie), poprzez radio, zaszyfrowane listy oraz mikrokropki. Te ostatnie są niemieckim udoskonaleniem techniki pomniejszania treści. Pozwalały na zamieszczenie informacji, zawartej na kartce ok. A4, w kropce wielkością przypominającej kropkę maszynopisu. Ukrycie takiej informacji w treści listu, czy choćby pod znaczkiem pocztowym pozwalało na łatwe przesyłanie tajnych informacji bez budzenia niczyich podejrzeń.

Popov poinformował służby brytyjskie między innymi o niebezpieczeństwie niemieckich ataków rakietowych, zwodził wywiad niemiecki na temat planowanego lądowania aliantów w Normandii, a także umożliwił przygotowanie się do szykowanego ataku Japonii na Pearl Harbor (niestety FBI zignorowało zagrożenie). W 1941 roku Abwehra wysłała go do Stanów Zjednoczonych, by przygotował grunt do stworzenia tam siatki szpiegowskiej. Z pomocą MI5, MI6 i FBI doprowadził do fiaska tego projektu. Był też kluczową postacią w organizowaniu działań brytyjskiej siatki podwójnych agentów, do których zaliczał się między innymi jego własny brat. Niektórzy twierdzą nawet, że był najważniejszym brytyjskim agentem i stanowienie wzoru dla Jamesa Bonda nie ma z tym nic wspólnego.

Kobiety, seks i pieniądze

Agent ten wzbudza jednak większe zainteresowanie z powodu jego życia prywatnego. Jego brytyjski kryptonim „Tricycle” oznacza trycykl, czyli trzykołowy rower. Prawdopodobnie otrzymał go po tym, jak ujawnił swoją słabość do trójkącików. Znany był bowiem z tego, że w jego hotelowych pokojach sypiał z więcej niż jedną kobietą. Przez swoją słabość do pięknych kobiet zyskał sobie miano playboya.

Popov ze swoją pierwszą żoną

Popov ze swoją pierwszą żoną

Popov bardzo lubił wystawny tryb życia i rozrzutność. Bywało, że niepotrzebnie zwracał tym na siebie uwagę. Na przykład podczas swojego pobytu w USA nie mógł być niezauważony, gdyż uwiódł znaną wówczas aktorkę Simone Simon. Pragnienie luksusu zaspakajał kupując sobie między innymi luksusowy apartament w sercu Nowego Jorku, drogie auto, dom na wsi, a wolne dni spędzając na nartach w Sun Valley w stanie Idaho.

Co ciekawe nie brał pieniędzy od brytyjskiego wywiadu za swoją służbę. Twierdził, że robi to z radością dla kraju, który w pełni podziwia, a wypłaty od Niemców w zupełności mu wystarczały. Niestety zdarzało się, że nie kontrolował swoich wydatków i niekiedy musiał szukać pomocy finansowej w Wielkiej Brytanii. Niemniej opisywany był zazwyczaj jako inteligentny i kulturalny mężczyzna.

Za swoją służbę został odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego. Po wojnie osiadł we Francji. W 1974 opublikował swoje wojenne wspomnienia w książce „Spy/Counter Spy”. Zmarł w 10 sierpnia 1981 roku. Miał żonę i trzech synów.

Sean Connery jako James Bond

Sean Connery jako James Bond

Ian Fleming i jego James Bond

Ian Flaming czerpał z wielu znanych sobie osób przy tworzeniu postaci Jamesa Bonda, tajnego agenta 007. Podczas II wojny światowej służył w wywiadzie Imperium Brytyjskiego, dzięki czemu miał okazję poznać innych agentów, między innymi właśnie Duško Popova.

Między innymi, przebywając w czasie wojny w Portugalii, obserwował działania Popova w kasynie Estoril. Popov musiał sprowokować pewną osobę do odejścia od stołu, przy którym grał w bakarata. W tym celu postawił więc 40 tys. dolarów (warte dziś ponad 600 tys. $) wykluczając rywala z gry. Flaming wykorzystał ten motyw w Casino Royale.